Osmanlı Devleti, önemli liman şehirlerini ve kervan yolları üzerindeki ticari
merkezleri fethedince buradaki adet, gelenek ve kanunları miras olarak aldı.
Bunlar, fetihten sonra yapılan ilk tahrirlerde kanunnamelere kaydedildi. Bu
kanunnameler incelendiğinde Osmanlıların eski dönemin izlerini taşıyan
ticaret ile ilgili uygulamaları ve gümrüklerin işleyişini çok büyük değişikliklere
gitmeden benimsediği görülmektedir. Ancak konunun bu yönünün yeterince
çalışıldığını söylemek mümkün değildir.
Erken dönem Osmanlı gümrükleri ile ilgili yapılan çalışmalar genellikle bir
gümrük defterinin incelenmesi sureti ile hazırlanmıştır. Gümrük defterleri,
ticaret ve gümrüklerle ilgili çok önemli veriler içermesine rağmen sisteminin
işleyişine dair sağladığı bilgiler sınırlıdır.
Elinizdeki kitap, farklı Osmanlı arşiv kaynaklarından faydalanmak sureti ile
Osmanlı gümrük sisteminin işleyişine odaklanmaktadır. Gümrüklerin
kurumsal yapısı ve belli başlı personeli, vergilerin ne zaman ve hangi
durumlarda tahsil edildiği, vergi oranlarının kim tarafından nasıl tayin edildiği,
gümrüklerde yaşanan sorunlar ve bu sorunların çözüm yolları kitapta ele
alınan başlıca konulardır.